विजयादशमी, जसलाई दशैं वा दशहरा पनि भनिन्छ, हिन्दू धर्ममा एक अत्यन्तै महत्वपूर्ण चाड हो। यो पर्वको आध्यात्मिक पक्ष निकै गहिरो र प्रेरणादायक छ। यहाँ यसको आध्यात्मिक रहस्य (spiritual significance) को मुख्य अंशहरू उल्लेख गरिन्छ:
🔱 १. असत्यमाथि सत्यको विजय
🔥 २. आन्तरिक युद्धको प्रतीक
🕉️ ३. शक्ति (दुर्गा) को उपासना र आत्म-उन्नति
🌞 ४. नयाँ सुरुवात र कर्मयोग
विजयादशमीको मुख्य सन्देश हो – सत्य, धर्म र न्यायले अन्ततः असत्य, अधर्म र अन्यायलाई परास्त गर्छ।
राम रावणको कथा: रामचन्द्रले रावणलाई पराजित गरेको दिन विजयादशमी हो। राम धार्मिक, नैतिक र सत्यताको प्रतीक हुन्, जबकि रावण अहंकार, अधर्म र इच्छाको प्रतीक।
आध्यात्मिक रहस्य: हाम्रा भित्रका विकारहरू (जस्तै: क्रोध, लोभ, मोह, अहंकार) माथि आत्मशक्ति, विवेक र आत्मसंयमको विजय हो।
दशहरा कुनै बाह्य युद्ध मात्र होइन, यो हाम्रो आन्तरिक युद्ध (Inner Battle) को पनि प्रतीक हो।
रावणको दश टाउको दसवटा अवगुणहरू जनाउँछ: काम, क्रोध, लोभ, मोह, मद, मत्सर, अहंकार, आलस्य, भय, र अविवेक।
विजयादशमीको दिन हामीले यी सबै अवगुणहरूलाई आत्मज्ञान, साधना र धर्ममार्फत् जित्न सक्छौं भन्ने विश्वास गरिन्छ।
विजयादशमी नवरात्रिको समाप्ति हो, जुन समयमा देवी दुर्गाको उपासना गरिन्छ।
दुर्गा शक्ति, ज्ञान र भक्ति तीनवटैको प्रतीक हुन्।
आध्यात्मिक रूपमा, दुर्गा पूजाले आत्मबल, साहस, र नकारात्मक शक्तिहरूको नाशका लागि आन्तरिक प्रेरणा दिन्छ।
विजयादशमीलाई शुभकार्यको आरम्भ गर्ने दिन पनि मानिन्छ।
यो दिन हतियार, औजार, पुस्तक, र साधनहरूको पूजा गरिन्छ – जसलाई "आयुध पूजा" भनिन्छ।
यसको अर्थ हो: अब हामी धर्मपथमा, कर्ममार्गमा, विवेक र ज्ञानको साथ अघि बढ्न तयार छौं।
विजयादशमी केवल एक पौराणिक कथा मनाउने दिन होइन। यसको आध्यात्मिक रहस्य भनेको –
"हामीले आफ्ना भित्री दुर्गुणहरूलाई आत्मजागरण, भक्ति, साधना र विवेकबाट जित्न सक्छौं। यही हो साँचो विजय।"
यो चाडले हामिलाई आत्मनिरीक्षण गर्न, आत्मबल बढाउन र जीवनलाई सत्य, धर्म र प्रेमको मार्गमा लैजान प्रेरणा दिन्छ।
